مقاله اقدامات پوششی و فریب در صنعت برق از نگاه پدافند غیر عامل

مقاله اقدامات پوششی و فریب در صنعت برق از نگاه پدافند غیر عامل – از این مطلب میتوانید در پایان نامه و مقاله سمینار و … خود استفاده بنمایید.

فهرست: چکیده    1-مقدمه 2- زنجیر های چرخش صنعت و اثر آن بر پایداری دولتها 3- اهمیت نیاز به انواع سیستم های نیروگاهی برق و  علت اهمیت اجرای پدافند غیر عامل 4-اثرات راهبردی اجرای صحیح پدافند غیر عامل در نیروگاه های برق کشور 5-قابلیت های ایجاد شده در اثر استفاده از پدافند غیر عامل 6-نمونه های مثال برای پدافند غیر عامل در قرن اخیر   6-1-  ایجاد پرده دود 6-2-  ایجاد تاسیسات فریبنده 6-3- ساخت ساختمان های فیک Fake 7- اهمیت تاریخی رعایت اصول پدافند غیر عامل در نیروگاه های برق کشور 8- چرخه مدیریت بحران هنگام خطر در یک نیروگاه برق 9- مدیریت ریسک در نیروگاه ها از دید پدافند غیرعامل 10- اصول پدافند غیرعامل . 11- تعریف استتار ، اختفا و فریب CCD 11-1- اختفا 11-2-استتار 11-3-بدل سازی 12-پوشش 12-1- انواع پوشش 13- فریب  14- تفرقه و پراکندگی 15- مقاوم سازی و استحکامات 15-1- خاکریز  15-2- دیوار کشی 16- اعلام خبر 17- سنجش از دور و سیستم شناسایی GIS  در مکان یابی  محل ساخت نیروگاه از دید پدافند غیر عامل 18-نتیجه گیر رفرنس منابع22فهرست اشکال : شکل (1): اهداف اصلی پدافند غیر عامل و اثار  اجرای صحیح پدافند غیرعامل شکل (2): زنجیر های چرخش صنعت و اثر صنعت برق بر فعالیت های بلادستی و پایین دستی شکل (3): سبد تولید برق ایران سال1392-1393    شکل (4): تعدد انواع منابع تولید برق در کشور ایران   شکل (5): نیروگاه نکا بعد از اثابت موشک های هواپیماهای نیروی  بعثی در جنگ تحمیلی شکل (6):  چرخه مدیریت کنترل بحران شکل (7):  حادثه نیروگاه چرنوبیل نتیجه ضعف در بخش آمادگی در مدیریت بحران نیروگاه برق شکل (8):  نمونه مثال اختفای بصری ساختمان در مقابل حملات هوایی دشمن شکل (9):  نیروگاه دز در۲۳کیلومتری شمال شرقی اندیمشک در داخل کوه های زاگرس ساخته شده (اختفا با استفاده پستی بلندی های زمین) شکل (10):  استتار ساختمان بوسیله رنگ و متروکه جلوه دادن آن شکل (11):  پوشش نیروگاه به وسیله دود های پیروتکنیک و ایجاد فریب دشمن در اصابت موشک به محل شکل (12):  انواع پوشش فیزیکی موقت و دایم شکل (13):  اختفا و فریب استفاده شده کارخانجات مهم هواپیماسازی در آمریکا (متعلق به شرکت لاکهید مارتین و نیروگاه تامین برق آن) شکل (14):  لایه های نرم افزار GIS برای جانمایی یک ساختمان نیروگاهی با در نظر گرفتن پدافند غیر عامل و دیگر عوامل محیطی

 چکیده

پدافند غیرعامل به مجموعه اقداماتی اطلاق می شود که بکارگیری آنها مستلزم استفاده از جنگ افزار نبوده اما اجرای آنها موجب جلوگیری از حمله احتمالی دشمن شده یا تلفات و خسارتهای ناشی از تهاجم دشمن را کاهش می دهند. استفاده از شیوه های دفاع غیرعامل که اساساً متکی بر فلسفه دفاع مؤثر می باشند، مستلزم  استفاده از فن آوریهای نوین و توانمندیهای خاص سلاحهای تهاجمی و نیز مواد و مصالح و شیوه های روزآمد مقابله با آنها می باشد. اهداف اصلی پدافند غیرعامل بر محافظت از نیروی انسانی و تأسیسات حیاتی کشور متمرکز می باشد. ازموارد مهم در این زمینه سیستم توزیع برق و نیروگاه ها بوده که بـکـارگیری اقـدامات پدافنـد غیرعامل در تأسیسات نیروگاهی و برق رسانی به منظور افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، ارتقاء پایداری ملی و تداوم فعالیـتهـای انسانی ، ضروری میباشد. در این تحقیق به صورت تخصصی بر اقدامات پدافند غیر عامل در حفاظت از صنعت برق (نیروگاه ها)  و با نگاه ویژه به اقدامات پوشش و فریب  پرداخته شده است.

کلمات کلیدی : صنعت برق، پدافند غیر عامل، پوشش ، فریب

 مقدمه

پدافند غیرعامل شامل مجموعهای از اقدامات است که بدون درگیری مستقیم اثر تهدیدات محتمل را کاهش میدهد. بنابراین اقداماتی که تحت عنوان پدافند غیرعامل نام گرفتهاند بی شتر در حوزه اقدامات پی شگیرانه، اقدامات مقابله ای و اقداماتی برای بازگردادن و ضعیت ناحیه به شرایط رویکرد جدید در جنگ‌های چند سال اخیر، تفاوت توانایی کشورها در بعد فناوری و بهره‌گیری از نقاط ضعف و آسیب‌پذیر دشمن، استفاده از فناوری‌های پیشرفته، از روش‌های مبتکرانه برای دستیابی به موضع برتر و تضعیف اراده دشمن، موجب ناهمگون شدن جنگ‌ها گردیده است. این رویکرد جدید باعث تغییر تحول در ساختار کلی جنگ‌های آینده گشته و ماهیت جنگ‌های آینده را نیز تغییر داده است.[1]

 و ضربه به شریان های حیاتی در اولویت میباشد. البته قدمت مفهوم جنگ ناهمگون برابر با قدمت مفهوم خود جنگ است و حمله به نقاط ضعف دشمن با ابزار جدید و ناشناخته و در عین حال پرهیز از رویارویی با توانمندی‌های دشمن قدمتی به دیرینه خود جنگ دارد. اما مطلب قابل تأمل که بیش از پیش نیازمند بررسی است، شناخت تعاریف ناهمترازی و عدم تقارن در جنگ‌های آینده است چرا که برای اتخاذ چنین شیوه‌ای، باید با مفاهیم و ویژگی‌های جنگ ناهمگون آشنا و متناسب با آن راهکارهای مناسب را طرح‌ریزی نمود. در زندگی مدرن، با افزایش وابستگی سریع به این امکانات، این نیاز روزافزون شده است. شریانها همواره دارای جذابیت خوبی برای حملات هستند. شریانها مرا کز ثقل یک کشور هستند که در صورت انهدام هر یک پیکره و کالبد کشور مورد تهاجم فلج میگردد و قادر به ادامهی فعالیت و حیات نخواهد بود. دوما اساس طرح جنگ بیقاعده، از بین رفتن خدمت رسانی شریانها منجر به کاهش رفاه اجتماعی و در انتها موجب سلب مشروعیت دولت مرکزی میشود. خدمت رسانی بی وقفه این زیرساخت ها در حین بحران و پس از آن امری راهبردی بوده و اختلال در عملکرد این زیرساخت ها در شرایط تهدید، به تشدید بحران و گسترش ثانویه خسارات  مانند  کاهش روحیه جمعی و افزایش فشار روانی منجر خواهد شد.

 بدین ترتیب هر برنامه ای که تحت این عنوان طراحی و اجراء شود باید علاوه بر توجه به مسائل امنیتی و اقتصادی، بدنبال دستیابی به هدف افزایش ظرفیت کشور در مقابله با تهدیدات و تعرضهای احتمالی و نیز ارتقای توانمندی و آستانه تحمل ملی برای برخورد با موقعیتهای اضطراری باشد. در این صورت با افزایش هزینه های پدافند غیر عامل در شریان های حیاتی مانند  زیرساختهای نظامی و صنایع دفاعی، زیر ساخت های ارتباطی و فناوری اطلاعات(تاسیسات مخابرات معمولی و تلفن همراه و اینترنت)، زیر ساخت مالی(بانک ها و موسسات مالی)، زیر ساخت کشاورزی(تاسیسات دامی، نگهداری و فرآوری و انتقال مواد کشاورزی و مواد غذایی راهبردی)، زیر ساخت بهداشت عمومی(تاسیسات بیمارستانی و اورژانس)، زیر ساخت خدمات شهری(آتش نشانی و پلیس)، زیر ساخت رسانه ای و اطلاع رسانی(تاسیسات رادیو و تلوزیون)، زیرساخت های انرژی شامل پالایشگاه ها و تاسیسات انتقال نفت و گاز، نیروگاه های برق معمولی و هسته ای، تاسیسات تصفیه و انتقال آب می باشند ، میتوان از خسارت های جنگ کاست و یا حتی مانع آن شد. این موارد درشکل (1) آورده شده است.[2]

– زنجیر های چرخش صنعت و اثر آن بر پایداری دولت ها

تاثیر بر سایر صنایع به عنوان تامین کننده انرژی از اهمیت های آن میباشد به طوری که اگر صنایع را به صورت یک زنجیره از فعالیت ها و تولیدات در نظر بگیریم، صنعت برق به عنوان یکی از اولین حلقه ها از این زنجیره بعد از انرژی فسیلی سوخت محسوب می گردد. زیرا محصول نهایی آن به عنوان انرژی مورد نیاز بسیاری از صنایع و فعالیت های دیگر اقتصادی و خدمات رسانی مورد استفاده قرار می گیرد. در نتیجه هر گونه توقف در فرایند تولید این صنعت، اثرات مخربی بر سایر صنایع و فعالیت های خدماتی به همراه خواهد داشت. این بدان معنی خواهد است که همواره این صنعت تحت فشار سایر فعالیت های اقتصادی و خدماتی در زمان بحران قرار خواهد داشت. و اثرات آن بر صنایع بالادستی و پایین دستی بسیار خواهد بود. و به طور مستقیم بر سیستم های مخابرات و ارتباطی امروزه اثر میگذارد. شکل(2) و این نیز به نوبه خود باعث ایجاد بار روانی  بر جامعه میگردد و حفاظت از ان توانایی یک دولت را در ایجاد نظم و ارامش نشان میدهد. و ارتباط زیادی به مشروعیت دولت ها دارد . پس همواره دولت ها سعی میکنند در این زمینه همت خود را معطوف نمایند.[3]

 

اهمیت نیاز به انواع سیستم های نیروگاهی برق و  علت اهمیت اجرای پدافند غیر عامل

تقریبا هر نوع فعالیت تولیدی، تجاری، تاسیسات تولیدی، مدارس، بیمارستان ها، مراکز علمی، فرهنگی، نظامی و … نیازمند برق هستند. برق همچنین برای تولید سایر فرم های انرژی ضروری است، مثل نفت پالایش شده. بروز هر نقصان گسترده و طولانی مدت، بسیاری از فعالیت های مهم حیاتی برای اقتصاد و امنیت را تحت تاثیر اجتناب ناپزیر قرار می دهد. یک سامانه برق یک سامانه توزیع بسته مولتی نودال است که سامانه فیزیکی از سه بخش اصلی تولید، انتقال و توزیع، کنترل و ارتباطات تشکیل شده است.

سیستم های تولیدی برق  شامل سدهای هیدروالکتریک، نیروگاه های سوخت فسیلی و نیروگاه های هسته ای و شبکه فتوولتائیک و نیروگاه های بادی هستند.

• نیروگاه های آبی اغلب در کنار رود ها و یا دریاها قرار دارد و شامل سدی که دریاچه ای ایجاد می کند، می شوند. سد منبعی از انرژی ایجاد می کند که توربین ها را را بیندازد.

• در نیروگاه های سوخت فسیلی بویلرهای انرژی، توسط سوختن زغال سنگ، نفت، گاز و سایر سوخت های فسیلی تغذیه می شوند تا بخار تولید کنند و این بخار ژنراتورها را می گرداند و برق تولید از عبور از مبدل و محوطه سوئیچینگ به شبکه توزیع وارد می شود

. · در نیروگاه اتمی، شکافت مواد در رآکتور، گرمای لازم برای تبدیل آب به بخار را تامین می کند.

. · دیگر منابع انرژی شامل باد، خورشید و پیل های سوختی هستند. این ابزار ها در مقیاس کم به نسبت سایر منایع مورد استفاده قرار می گیرند. آنها نیازمند اقدامات خاصی برای حفاظتشان هستند. سامانه انتقال و توزیع محدوده های شبکه ملی را به هم متصل می کنند. که  نیروگاه فتو ولتائیک خورشیدی در دولت دهم و یازدهم بالاخص به آن توجه ویژه شده است. شکل(3). روز بروز نیرو گاه های در حال ساخت بیشتری را  در شبکه (سانا) سامانهانرژی های نوین ایران ، شاهد بوده که یک دیدگاه پدافندغیر عاملی مناسب میباشد. با توجه به سبد تولید برق ایران در سال 92-93 بیشتر متوجه میشویم حفاظت از نیروگاه های پر مصرف تر در اولویت قرار دارد . باید با افزایش پهنه استفاده از سیستم های دیگر تولید انرژی برق  به توانایی پدافند غیر عامل حفاظتی  این مراکز حیاتی کشور افزود.

بیشتر نیروگاه ها به وسیله یک سامانه انتقال به شبکه ملی متصل هستند تا امکان تنظیم توزیع آنها در شرایط اضطراری وجود داشته باشد. یک کمبود انرژی جدی و یا خروج یک سامانه می تواند روی یک و یا تعداد بیشتری از یک سامانه ها اثر بگذارد. برای کاهش چنین موقعیت هایی ایزارهای مورد استفاده برای جداسازی بخش های آسیب دیده اهداف جذابی برای تروریست ها هستند و اقدامات حفاظتی خاصی را می طلبند. سامانه توزیع در برابر حوادث طبیعی مثل باران، طوفان، بادهای شدید و افتادن درختان، زلزله و رعد و برق، حوادث انسانی مانند تصادف ماشین ها و سقوط ها و سقوط هواپیما و مداخله های عمدی، جنگ و بمباران حساس است و می تواند دچار آسیب و استهلاک شود.شکل(4) . با تعدد انواع منابع تولید برق میتوان در صورت مشکل در یک سیستم، از سیستم های دیگر بعنوان سیستم پوششی  پدافند غیر عامل استفاده نمود. و هرچه این تعداد بیشتر و پراکنده تر باشد ضریب پدافند غیر عامل صنعت تولید برق کشور بالاتر رفته و به حد مطلوب تری میرسد.و این در برنامه 20 ساله چشم انداز توسعه کشور قرار گرفته است.[4]

 از نکاتی که باید در احداث انواع مراکز حیاتی به خصوص نیروگاه ها و استحکامات امن دفاعی عمومی و خاص بدان توجه گردد، تناسب نوع و شکل ساختمانی نیروگاه متناسب با تهدیدات اعمالی میباشد.

 سازه های حیاتی(نیروگاه ها) به فضاهای درجه اول گفته می شود که در برابر تهدیدات متعارف و غیرمتعارف مقاوم باشند. تمامی این قبیل سازه ها باید دارای قلبلیت های مقاوم به آثار مستقیم تسلیحات متعارف و نامتعارف  شامل موارد زیر :  تحمل پذیری در مقابل ترکش ها و راکت های انجاری –  توانیی جلوگیری از نفوذ تسلیحات سخت  – کمترین آسیب پذیری در هنگام برخورد مستقیم و کاهش پدافند غیر عاملی اثرات انفجار – توانایی محافظت پرسنل از موج های انفجار، باد انفجار ، تابش هسته ای ، حرارت انفجار، تشعشعات هسته ای ، حملات شیمیایی و بیولوژیکی– آتش خاموش کن های اتوماتیک متناسب نیروگاهی – سنسور های حسگر دود و مادون قرمز – سیسیتم تهویه در هنگام خطر و … میباشد.

 اثرات راهبردی اجرای صحیح پدافند غیر عامل در نیروگاه های برق کشور

مهمترین راهبرد های استفاده از پدافند غیر عامل در یک نیروگاه برق به صورت زیر بیان میگردد : تعامل گسترده و فراگیر با سازمان ها و ایجاد سازو کارهای مناسب در جهت ایمن سازی و حفاظت از تاسیسات زیربنایی که شریان های حیاتی کشور هستند. همچنین ساماندهی آمایش سرزمین ملی و آمایش دفاعی از منظر پدافند غیرعامل به منظور استفاده حداکثری از پهنه جغرافیایی کشور که استفاده از  نیروگاه های DG که از دهه 90رسما شروع شده است  میتوان نام برد . براساس همین ساخت نیروگاه های خورشیدی مقیاس کوچک توجیه میگردد. از موارد دیگر راهبردی این طرح ، ایفای نقش هدایتی و نظارتی بر سازمان ها و نهادهای کشوری و لشکری در زمینه مطالعات و طراحی فنی طرح های پدافند غیرعامل میباشد و بکارگیری و بسیج امکانات در جهت ارزان سازی، تنوع و ابتکار عمل در سامانه ها و شیوه های پدافند غیرعامل و  استفاده حداکثرسازی از پهناوری و عمق سرزمینی و عوارض طبیعی کشور و به کاهش مخاطرات و خسارات در هنگام وقوع حادثه منجر میگردد. ساماندهی مناسب استفاده از فناوری های نوین به منظور کاهش آسیب پذیری ناشی از وابستگی و امکان جمع آوری اطلاعات توسط دشمن و افزایش توان دانش بنیان،  توسعه علمی و تولید دانش فنی و ارتقاء فناوری و برنامه جامع آموزشی و همچنین ، بهینه سازی تولید صنعتی با استفاده از تمامی ظرفیت ها و  توسعه و تعامل موثر و سازنده با نهادهای سیاست گذار، قانون گذار و اجرایی کشور از دیگر راهبرد های اجرای پدافند غیر عامل در نیروگاه های برق کشور میباشد. از موارد دیگر مهم راهبردی در این اقدام نهادینه نمودن نظام جامع و استفاده از اصول و ضوابط در طرح های توسعه کشور و  توسعه فرهنگی و ارتقاء باور عمومی و تقویت عزم و اقتدار ملی نسبت به ایمن سازی مراکز حیاتی، حساس و مهم میباشد و  توسعه فرهنگ و نهادینه سازی باور عمومی نسبت به تاثیر پدافند غیرعامل در کاهش آسیب پذیری ها از بعد روانشناسی نیز اثر گذار خواهد بود.[2]

قابلیت های ایجاد شده در اثر استفاده از پدافند غیر عامل

• پدافند غیر عامل، بستر مناسب توسعه پایدار توان ملی کشور.

    ·   پدافند غیر عامل، هم راستا با سیاست های تنش زدایی.

    ·   پدافند غیر عامل، پایدارترین، ارزان ترین وصلح آمیزترین روش دفاع.

    ·   پدافند غیر عامل، بهترین راهکار افزایش آستانه مقاومت ملی.

    ·   پدافند غیر عامل، پشتوانه اقتدار ملی.

    ·   پدافند غیر عامل، یکی از مهمترین ابزارهای بازدارندگی.

    ·   پدافند غیر عامل، بهترین و مناسب ترین شیوه کاهش مخاطرات و کاهش آسیب پذیری.

• کشورهایی که توسعه پدافند غیر عامل را به عنوان یک سیاست دفاعی مستمر در دستور کار خود قرار می دهند، هیچ گاه در مظان اتهام تهدید علیه کشورهای دیگر قرار نمی گیرند.

    ·   کشورهایی که پدافند غیر عامل را به عنوان یک راهکار اصلی بر می گزینند، به شرایطی از نظر کاهش آسیب پذیری دست می یابند که مطامع کشورهای تهدید کننده بر علیه آنها کاهش می یابد.

    ·   در جهان امروز کشورهایی که نقاط آسیب پذیری آنها فراوان است، و دشمن می تواند با ضربات سریع، حیاتی ترین منابع آنان را منهدم نماید، عوامل تهدید از بیرون را درون خود ایجاد می نماید.

    ·   پدافند غیر عامل، می تواند به یک فرهنگ عمومی در کشور تبدیل شود.

    ·   پدافند غیر عامل، عنصری است پویا و متحرک؛ لذا باید همواره در صدر تلاش های علمی و پژوهشی قرار گیرد.

6- نمونه های مثال برای پدافند غیر عامل در قرن اخیر

 ایجاد پرده دود :

استفاده از پرده دود به منظور گمراه کردن وفریب دشمن یکی از روش هایی بود که در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفت. زمانی که بمب افکن های دشمن به فاصله ۱۵۰ مایلی می رسیدند، ژنراتورها روشن وبه هنگام نزدیک شدن هواپیما ها به فاصله ۸۰مایلی هدف، شروع به دود زایی می کردند. تا آوریل ۱۹۳۱ به هنگام شدت حملات هوایی دشمن درحدود ۸۵۰ پرده دود از ۲۸ نقطه حیاتی محافظت کرد که هیچ کدام از این نقاط به خاطر پوشش با دود آسیب وزیانی ندید.

 ایجاد تاسیسات فریبنده:

آلمانی ها بمنظور گمراه ساختن بمب افکن ها در شب، اقدامات فریبنده ای را اتخاذ نمودند تا از مناطق وهدف های صنعتی خود محافظت نماید. در طول سال های (۱۹۴۲-۱۹۴۱) آلمانی ها به نحو مطلوب تری نسبت به انگلیسی ها از تاسیسات فریبنده استفاده کرده و به توسعه آن هاپرداختند. معمولا اینگونه تاسیسات بوسیله عکس برداری هوایی شناسایی شده آنگاه مورد هجوم هواپیما ها قرار می گرفتند.

آلمانی ها با تعبیه گودال هایی که اطراف آنها بوسیله دیوارها محصور وبا مواد قابل احتراق پر شده بود، تجسمی از ساختمان های در حال سوختن را در ذهن دشمن پدید می آوردند. بناهای بدلی از آن زمان، نزدیک کارخانه های اصلی هواپیما سازی ساخته شد و بمب افکن های دشمن بجای ساختمانهای اصلی، ساختمان های بدلی را بمباران کردند. شهر های بدلی که آنها را ( ستاره دریایی) می نامیدند، توسط انگلیسی ها برای حفاظت از مردم شهر نشین طراحی شده بودند. این شهر ها بطور روز افزونی توسعه داده شدند و به اندازه قابل توجهی هواپیما های دشمن را فریب دادند. و بمب با قدرت انفجاری زیاد را به خود تحمل کرده وسبب گردید که مردم شهر های واقعی متحمل خسارت نگردند. و هنگام حملات هوایی در شهر های اصلی، خاموشی اجرا و توجه دشمن به سمت این شهر های کاذب منحرف می شد. ایده این ینا های بدلی امروزه در کنار نیروگاه ها به عنوان یک عضو جدا ناپذیر استفاده میشود.[5]

ساخت ساختمان های فیکFake

در طول تاریخ، فریب و در دام انداختن دشمن از استراتژی های موثر در جنگ ها به شمار می رفتند. نیروهای متفقین نیز در طول جنگ جهانی دوم روش های مختلفی را برای به گول زدن، گیج کردن و ترساندن ارتش آلمان به کار می گرفتند.

ارتش ارواح  (Ghost Army) از اینگونه موارد بودند که در واقع یک واحد نظامی 100نفره بود و هدف آن ها نیز این بود که برای فریب دشمن آلمانی نقش یک نیروی عظیم متعلق به ایالات متحده آمریکا را بازی کنند. افراد حاضر در این دسته ی نظامی مانند بقیه ی سربازان نبودند. اعضای این دسته معمولاً هنرمند، نقاش، طراح و تکنسین صدا و نور و مهندس بوده و هنرمند بودند. توانستن مقدار قابل توجهی از منابع مهمات دشمن را به هیچ مشغول کنند و از عوامل پیروزی در جنگ ها و کاهش خسارات بودند.

آن ها هیچ اسلحه ی واقعی حمل نمی کردند و کار آن ها طراحی ماکت هایی بادی به شکل تانک های واقعی و هواپیماهای پلاستیکی بزرگ بود. و ساختمان های غیر واقعی را برپا میکردند. و سلاح آنها بلندگوهای قوی و تقویت کننده های صدا برای تقلید صدای حجم زیادی از نیروها و همچنین تجهیزات رادیویی خاصی برای مخابره کردن پیام های جعلی بود و با کمک سیستم های نورپردازی شهری ، باعث ترقیب دشمن به  حمله به نقاط فریب میشدند.

اهمیت تاریخی رعایت اصول پدافند غیر عامل در نیروگاه های برق کشور ابران

انرژی برق بعنوان نیروی محرکه تمامی صنایع و تجهیزات و امور مربوط به زندگی مردم در بخش های نظامی و غیرنظامی می باشد. بطوریکه وابستگی بیش از حد کلیه تجهیزات به انرژی برق باعث شده است که این انرژی در صدر نیازهای حیاتی قرار گیرد. قابلیت بقاء و بر سر پا ماندن سایر صنایع ، تعادل روانی اجتماع و خدمات وابستگی مستقیم به انرژی برق دارد. در جنگهای دهه های اخیر از جمله در جنگ تحمیلی، کشور ایران بارها از ضعف در پدافند غیرعامل در سامانه های توزیع انرژی و قعطی های پی در پی برق نیروگاه ها صدمه خورده است. می توان گفت پدافندغیرعامل موجود در دوران دفاع مقدس در شرایط مطلوبی قرار نداشت و این امر خساراتی را به بخش نظامی و غیرنظامی به همراه داشت که برخی از آنها غیرقابل جبران بودند. نمونه شاخص آن عدم رعایت موارد پدافند غیر عامل در نیروگاه نکا (بزرگترین نیروگاه کشور) بوده است. لازم به یادآوری است که وضعیت یاد شده فوق، با در نظر گرفتن قابلیت و توانایی بمب ها و موشک های استفاده شده توسط رژیم بعث بیان شده است که همگی آنها از مهمات معمولی محسوب می شدند. در جنگ های منطقه ای که آخرین آنها یعنی هجوم اسرائیل به جنوب لبنان نشان داده است که سامانه های تأمین، انتقال و توزیع انرژی و تأسیسات جنبی آن باتوجه به تأثیر قاطعی که در تداوم زندگی مردم و نیروهای مدافع دارند، یکی از اهداف اصلی دولت ها تلقی می گردند [6].

نیروگاه نکا یک نیروگاه حرارتی و گازی است که قادر به تولید 2000 مگاوات برق بوده و از این روی یکی از مهمترین و بزرگترین نیروگاه های تولید برق در خاورمیانه به شمار می رفت که طبق گزارشات اطلاعاتی بدست آمده ، در زمان جنگ علاوه برق شمال کشور ،  برق تهران و سایر تاسیسات نظامی را تامین می نمود . این نیروگاه در نزدیکی دریای مازندران واقع شده است . از گزارشات نهادهای اطلاعاتی بدست آمده در مورد نیروگاه نکا توسط سازمان اطلاعات نظامی ارتش عراق ، کارشناسان نفتی و برقی عراق در مورد بررسی و اهمیت حیاتی و تاثیر مهم این نیروگاه بر روی چرخه تولید برق ایران مورد تائید و اثر تخریب آن در ایجاد فشار روانی بر جامعه و نقش در سیستم های اطلاع رسانی بررسی قرار گرفت. [7]

 از این روی فرمانی شخصی (صدام) فرماندهی کل ارتش عراق صادر و ضرورت انجام یک حمله هوائی همه جانبه و انهدام دیگ های بخار و توربین های تولید برق و در نتیجه تعطیلی نیروگاه مزبور برای زمانی هر چه طولانی تر مورد تاکید قرار گرفت. که متاسفانه این امر به علت عدم رعایت پدافند غیر عامل صحیح در این نیروگاه که یک شریان اصلی کشور در آن برحه زمانی بود به وقوع پیوست. ” این امر نشان دهنده نیاز مبرم به اجرای دقیق پدافند غیر عامل در اینگونه مراکز حساس میباشد.مقاله اقدامات پوششی و فریب در صنعت برق از نگاه پدافند غیر عامل

چرخه مدیریت بحران هنگام بحران در یک نیروگاه برق

 بر اساس تعریف برنامه عمرانی سازمان ملل متحد، مدیریت بحران عبارت است از سیاست گذاری، اخذ تصمیمات مدیریتی و انجام اقداماتی اجرایی (پدافند غیر عامل) به منظور آمادگی، کاهش اثرات مخرب، کاهش زمان پاسخ گویی، بازسازی و ترمیم اثرات ناشی از بلایای طبیعی یا بلایای اثر انسان  است. تصویر روبرو چرخه مدیریت بحران را نشان می دهد. از تعریف بالا چهار مرحله اصلی مدیریت بحران به صورت زیر تعریف می شود این مراحل به اختصار به صورت زیر بیان میگردد.شکل(6).

  الف) پیشگیری و کاهش اثرات

 ب) آمادگی

 ج) مقابله

 د) بازسازی و بازتوانی میباشد.

آمادگی ارتباط مستقیم به دانش افراد و آموزش های لازم حیطه شغلی برق و نیروگاه دارد. و بخش مقابله به تجهیزات تعبیه شده حفاظتی در نیروگاه ارتباط دارد.

قسمت پیشگیری ، مقابله و آمادگی ارتباط مستقیمی با نحوه اجرای پدافند غیر عامل در یک نیروگاه برق دارد. و پیشگیری قلب مدیریت بحران میباشد.  این مورد در جنگ تحمیلی علیه ایران بعلت انکه قسمت پیشگیری ضعیف بوده ، صدمات جبران ناپذیری را باعث شده بود. از نمونه های قابل مثال  خارجی هم  حادثه چرنوبیل را میتوان مثال زد. که حادثه اتمی چرنوبیل حادثه هسته‌ای فاجعه‌باری بود که در روز ۶ اردیبهشت ۱۳۶۵ (۲۶ آوریل 1986) در نیروگاه چرنوبیل در اکراین رخ داد. انفجار و آتش‌سوزی در رآکتور شماره ۴ نیروگاه چرنوبیل باعث پخش مواد رادیواکتیو در بخش بزرگی از غرب شوروی و اروپا شد. علت اصلی این امر نداشتن آمادگی کافی پرسنل متصدیان رآکتور نیروگاه در مدیریت بحران پیش آمده بود که  در انجام آزمایشی سیستم ایمنی به وقوع پیوست. که نتیجه آن تا نسل ها ادامه داشت و خسارات آن واقعا جبران ناپذیر بود.شکل(7).

پیش بینی شرایط بحران زا در سطوح مختلف یک کشور، سبب افزایش آمادگی کشـور در برابر شرایط بحرانی شده و از شدت آسـیب هـای محتمـل خواهـد کاسـت. بنـابراین یکـی از مهم ترین اصول مدیریت بحران پیش بینی و آمادگی درمقابل بحران است. برای حفـظ آمـادگی درمقابل بحران باید از تمام وقایعی که هنگام بروز فاجعه روی می دهد درک صـحیح و کـاملی داشت. بخاطر همین موضوع همواره کشور ها از کارشناسان منطقه ای در زمینه پدافند غیرعامل  استفاده میکنند. مدیر باید ابتدا مساله بحران را طرح کرده و با جوانب آن به خوبی آشنا باشد. آمادگی عبارت است از کلیه عملیـات و اقـداماتی اسـت کـه دولت ها، جوامع و هم چنین افراد را قادر به انجام عکس العمل سـریع و کـارا در مواقـع بـروز بحران می نماید. اقدامات آماده سازی در کل شامل تهیه یک برنامه ضد بحـران، بـرآورد دقیـق منابع و هم چنین آموزش پرسنل می باشد.

به عبارت ساده تر سازماندهی کلیه اقدامات واکنشی درمقابل بروز حادثه پیش از وقوع آن، یعنی اینکه حوزه های مختلف مدیریت بحـران را کـاملا شناخته و درهنگام تقسیم کار و وظایف، هر وظیفه را به ارگـان یـا فـردی کـه قـادر بـه اجـرای مسئولیت باشد واگذار نمود، این اولین اقدام مقابله با بحران محسوب می شود. این مرحله شامل جمع آوری اطلاعات، پژوهش، برنامه ریزی، ایجاد ساختارهای مدیریتی، آموزش، تامین منـابع، تمرین و مانور است .مقاله اقدامات پوششی و فریب در صنعت برق از نگاه پدافند غیر عامل

آمادگی یک فرآیند است نه محصول و این فرآیند باید کلیه مراحل زیر را پشت سر بگذارد

: ـ انجام تمرینات و بررسی موارد عملی برای دستیابی به موارد خاص

 ـ به هنگام کردن طرح ها و استراتژی های متناسب با تغییر وضعیت جامعه

ـ تنظیم و فرموله کردن یافته ها و موافقت در مورد کمک های دولت

 ـ آماده نگه داشتن نیروهای انسانی و امکانات مادی دیگر

ـ آموزش مستمر و منظم مسئولین و مردم

ـ داشتن شناخت کافی، عملی و به دور از خرافه از حوادث موجود و حوادثی که در آینده احتمال وقوع دارند

 ـ همسان کردن و یکپارچه ساختن برنامه های سازمانی در ارتباط با فاجعه ـ تهیه بانک اطلاعاتی به روز جهت استفاده هرچه بهتر درنهایت باید متذکر شد پیش بینی و تجزیه و تحلیل حوادثی که احتمال وقوع آنها وجـود دارد، ارزیابی نیازها و تصورات و طرز تلقی جامعه، برآورد منابع و امکانات موجود و دست بـه کار شدن برای اجرای یک برنامه آموزشی همگانی اولین گام در تنظیم یک برنامه موثر مقابله با بحران محسوب می شود و آمادگی مجموعه اقداماتی اسـت کـه توانـایی سـازمان را در انجـام مراحل مختلف مدیریت بحران افزایش می دهد.

پیشگیری یا کاهش اثرات فاجعه اهمیت زیادی دارد، کاهش اثرات فاجعه شامل انجام اقـداماتی پیش از وقوع برای پیشگیری دایمی از وقـوع فاجعـه یـا کـاهش اثـرات آن در صـورت وقـوع می باشد. به تعبیری دیگر، پیشگیری « مجموعه اقداماتی است که پیش هنگام و پس از وقوع بحران با هدف جلوگیری از وقوع مخاطرات یا کاهش آثار زیان بار آن انجام می شود.» هرگونه اقدامی برای پیشگیری از بحران و کاهش اثرات فاجعه، مزایای زیادی را به دنبـال دارد که از آن جمله می توان موارد زیر را بیان کرد.

ـ حفظ جان مردم و کاهش تعداد زخمی شدگان

ـ پیشگیری یا کاهش خسارت های مالی

 ـ به حداقل رساندن جابجایی های جمعیتی و فشارهای اجتماعی ـ به حداقل رساندن خسارت به زمین های کشاورزی

ـ حفظ و آماده نگه داشتن امکانات و موارد مورد نیاز در زمان بحران

 ـ حفظ امکانات زیربنایی از تخریب ـ حفظ بهداشت فردی

ـ کاستن از بار تعهدات و مسئولیت های قانونی دولت و مسئولان دستگاه های همگانی

ـ جلب حمایت ها و پیامدهای سیاسی مثبت برای اقدامات دولت

 مدیریت ریسک در نیروگاه ها از دید پدافند غیرعامل

 در مرحله قبل از بروز بحران(مدیریت ریسـک)، تعیین میزان آسـیب پذیری، آسـیبهای وارده به شـریان های حیاتی تولید برق، سـازه ها، تلفات انسانی، آسیب های اجتماعی، اقتصادی و حتی مسائل سیاسی، از جمله موارد مطرح در بحث مخاطرات (طبیعی و انسانی) است. برر سی میزان امکانات، زیر ساخت های اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی، میزان مقاومت بنا های نیروگاهی هنگام انفجار یا زلزله، شرایط زیست محیطی و جغرافیایی منطقه، خواص زمین و خصوصیات زمین شناسی، بهبود پیش بینی ها، هشدار، تشریح مکانیسم واکنش قبل از بحران، اقدامات آمادگی تدوین برنامه های عملی، تصویب قوانین مناسب و…….

 

 

امید داریم تا اینجای مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد. جهت دریافت ادامه مطلب  به صورت کامل  WORD + PDF  به لینک دریافت زیر مراجعه نمایید. براساس سیستم پایان نامه نویسی تنظیم شده است و کلیه مطالب آن دارای رفرنس میباشد.

برای دریافت pdf + word بر روی کلیدزیر ،کلیک نمایید . 

قیمت: 15000تومان

+++++++++